Jazda po alkoholu, w zależności od stwierdzonego u kierującego stężenia alkoholu czy uprzedniej karalności, podlega różnej odpowiedzialności karnej. W przypadku stwierdzenia, że kierujący pojazd miał we krwi ponad 0,5 promila albo ponad 0,25 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu, kierowca musi liczyć się nie tylko z możliwą karą grzywny, ograniczenia wolności czy nawet pozbawienia wolności, ale również z zakazem prowadzenia pojazdów oraz obowiązkiem zapłaty świadczenia pieniężnego. Czym jest świadczenie pieniężne, ile ono wynosi i czy można zapłacić je w ratach?

Odpowiedzialność karna za jazdę po alkoholu kształtuje się różnie, co zależy w szczególności od tego, jakie stężenie alkoholu stwierdzono u kierującego. Otóż kierowca może odpowiadać za jazdę po użyciu alkoholu (będącą wykroczeniem) bądź też za jazdę w stanie nietrzeźwości (będącą przestępstwem). Jak wspomniano, przestępstwem jest sytuacja, w której u kierującego pojazdem stwierdzono stężenie alkoholu sięgające ponad 0,5 promila (względnie ponad 0,25 mg/l w wydychanym powietrzu). Wykroczeniem zaś – rzecz oczywista – będzie sytuacja, gdy stwierdzone u kierującego wartości alkoholu będą mniejsze niż 0,5 promila i 0,25 mg/l (ale nie niższe niż 0,2 promila lub 0,1 mg/l).

Czym jest świadczenie pieniężne?

Świadczenie pieniężne to nic innego jak obowiązek dokonania zapłaty określonej kwoty na rzecz podmiotu wskazanego przez Sąd. Sąd orzeka świadczenie pieniężne w ramach tzw. środka karnego. W przypadku jazdy w stanie nietrzeźwości owo świadczenie pieniężne jest dokonywane na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.

Świadczenie pieniężne przy przestępstwie

Sąd orzekający w danej sprawie, stwierdzając, że dana osoba dopuściła się jazdy w stanie nietrzeźwości, zobowiązany jest do orzeczenia w stosunku do sprawcy obowiązku zapłaty świadczenia pieniężnego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. Podkreślić należy, iż jest to obowiązek Sądu, którego w przypadku skazania nie może pominąć.

Odnosząc się do wysokości świadczenia pieniężnego w przypadku jazdy w stanie nietrzeźwości to stwierdzić należy, iż jest ona zależna od tego, czy kierowcy postawiono zarzut z art. 178a § 1 k.k. czy z art. 178a § 4 k.k. W przypadku ,,zwykłej’’ jazdy pod wpływem (art. 178a § 1 k.k.) alkoholu minimalne świadczenie pieniężne wynosi minimalnie 5.000,00 zł, jednak Sąd może je wymierzyć w wymiarze nawet do 60.000,00 zł. Powyższe jest uzależnione od wielu czynników, m.in. sytuacji finansowej oskarżonego, stwierdzonego u niego stężenia alkoholu, stworzonego zagrożenia na drodze, etc.

Trochę inaczej rzecz ma się w przypadku kierowcy, któremu postawiono zarzut z art. 178a § 4 k.k. Z tego artykułu odpowiada kierowca, który oskarżony jest o jazdę w stanie nietrzeźwości, a był wcześniej prawomocnie skazany za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego albo za popełnione w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego przestępstwo:

• sprowadzenia katastrofy w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym zagrażającej życiu lub zdrowiu wielu osób albo mieniu w wielkich rozmiarach (art. 173 k.k.);
• sprowadzenia bezpośredniego niebezpieczeństwo katastrofy w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym (art. 174 k.k.);
• spowodowania wypadku w komunikacji (art. 177, 355 § 2 k.k.).

Oprócz w/w przypadków, ze wskazanego artykułu odpowiadać będzie także sprawca, który dopuścił się jazdy w stanie nietrzeźwości w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych orzeczonego w związku ze skazaniem za przestępstwo.

Odpowiedzialność z art. 178 § 4 k.k. ma to znaczenie, że – po pierwsze – wiąże się z surowszą karą i dożywotnim zakazem prowadzenia pojazdów – po drugie – że minimalne świadczenie pieniężne jakie może orzec Sąd wynosi 10.000,00 zł, przy czym górna jego granica to 60.000,00 zł.

Świadczenie pieniężne przy wykroczeniu

Wykroczenia z natury swojej charakteryzują się mniejszą społeczną szkodliwością, co wiąże się m.in. ze znacznie mniejszymi karami za ich popełnienie. Dla przykładu, o ile w przypadku jazdy w stanie nietrzeźwości minimalny okres zakazu prowadzenia pojazdów wynosi 3 lata, o tyle w przypadku wykroczenia jest to 6 miesięcy. Ponadto, korzystny dla sprawcy wykroczenia jest również fakt, że obecnie obowiązujące przepisy nie przewidują możliwości orzeczenia wobec sprawy świadczenia pieniężnego.

Czy świadczenie pieniężne można zapłacić w ratach?

Jak widać, kwoty które orzeka Sąd tytułem świadczenia pieniężnego nie są małe. Z reguły krótko po uprawomocnieniu się wyroku, Sąd wzywa skazanego do uiszczenia całości kwoty świadczenia pieniężnego w terminie 30 dni, a w razie bezskutecznego upływu tego terminu należności te ściąga się w drodze egzekucji. Jeżeli skazany nie ma możliwości jednorazowej zapłaty świadczenia, może on ubiegać się o rozłożenie tej należności na raty. W tym celu należy złożyć stosowny wniosek ze wskazaniem przyczyn braku możliwości jednorazowej spłaty, przy czym należy pamiętać, że okres rozłożenia na raty tej należności nie może przekroczyć 1 roku.

Opracowano na podstawie:

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1444 z późn. zm.).

Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 2008).

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny wykonawczy (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 53 z późn. zm.).

 

Adw. Marcel Marszałek

+48 518 645 016

pomoc@jazda-po-alkoholu.pl