Obecna polityka karna przewiduje surowe kary dla kierowców, którzy decydują się na jazdę po alkoholu jak również wobec piratów drogowych. Odnosi się to w szczególności do konieczności wymierzania przez Sądy wieloletnich zakazów prowadzenia pojazdów. Sądy bowiem są zobowiązanie w określonych przypadkach do obowiązkowego wymierzenia zakazu prowadzenia pojazdów, a za jego naruszenie przewidziano surowe kary.

Coraz ostrzejsza polityka karna, skierowana m.in. wobec kierowców, prowadzi do bardzo licznych postępowań wszczynanych w sprawach o przestępstwa drogowe. Jak wynika ze statystki Policji, tylko w 2020 r. wszczęto 71.889 postępowań w sprawach o przestępstwa drogowe. Na przestrzeni ostatnich lat zaobserwować można tendencje do zwiększania kar za przestępstwa drogowe, co prowadzi do coraz licznej wymierzanych zakazów prowadzenia pojazdów. Również i samo naruszenie zakazu prowadzenia pojazdów obwarowane jest surowymi karami. ,,Przeciętnemu Kowalskiemu’’ często umykają różnice, między jazdą samochodem po zatrzymaniu prawa jazdy, jazdą po cofnięciu uprawnień i jazdą pomimo orzeczonego zakazu prowadzenia pojazdu. Różnice między tymi przypadkami są kolosalne i każdy z tych czynów zagrożony jest odrębnymi sankcjami, dlatego warto się z nimi zapoznać.

Jazda po zatrzymaniu prawa jazdy

Prawo jazdy może być zatrzymane jedynie w ściśle określonych przypadkach. Do najczęstszych z nich należy sytuacja, gdy zachodzi uzasadnione podejrzenie, że kierujący pojazdem znajduje się w stanie nietrzeźwości lub w stanie po użyciu alkoholu albo środka działającego podobnie do alkoholu, gdy kierowca przekroczył dozwoloną liczbę punktów karnych jak również w przypadku kierowania pojazdem z prędkością przekraczającą dopuszczalną o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym.

Zobacz również: Warunkowe umorzenie postępowania a zaświadczenie o niekaralności

Zatrzymanie prawa jazdy nie jest równoznaczne z orzeczeniem zakazu prowadzenia pojazdów, a więc prowadzenie pojazdu po dokonanym w takim trybie zatrzymaniu dokumentu nie może stanowić przestępstwa jakim jest stypizowane w art. 244 Kodeksu karnego (dalej: k.k.) naruszenie zakazu prowadzenia pojazdów i stanowi jedynie wykroczenie opisane w art. 94 § 1 k.w., którym jest tzw. prowadzenie pojazdu bez uprawnienia (tak: wyrok SN z 25.08.2010 r., II KK 184/10).

Zgodnie z najnowszą treścią znowelizowanego w 2022 r. przepisu art. 94 § 1 Kodeksu wykroczeń (dalej: k.w.), prowadzenie pojazdu bez uprawnień jest zagrożone karą aresztu (od 5 do 30 dni), ograniczenia wolności (1 miesiąc) albo grzywny nie niższej niż 1500 złotych (maksymalnie do 30.000 zł). Dodatkowo Sąd zobowiązany jest do wymierzenia wobec sprawcy zakazu prowadzenia pojazdów w wymiarze od 6 miesięcy do 3 lat.

Jazda po cofnięciu uprawnień

Do jeszcze innej kategorii zaliczyć należy sytuację, w której sprawca prowadzi po tzw. cofnięciu uprawnień, tj. nie stosując się do decyzji właściwego organu (tj. starosty) o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdami. Takie zachowanie jest przestępstwem z art. 180a k.k. W tym miejscu należy jednak zauważyć, że decyzja o cofnięciu uprawnienia, o której mowa w przypadku omawianego przestępstwa, może zostać wydana tylko w ściśle określonych przypadkach, a w szczególności, gdy:

• wobec kierowcy zapadło orzeczenie lekarskie o istnieniu przeciwwskazań zdrowotnych lub psychologicznych do kierowania pojazdami;
• kierowca nie zgłosił się na egzamin państwowy sprawdzający kwalifikacje bądź uzyskał negatywny wynik takiego egzaminu;
• kierowca dopuścił się w okresie próbnym trzech wykroczeń bądź przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji;
• kierowca ponownie zgromadził 24 punkty karne w okresie do 5 lat od skierowania na kurs reedukacyjny;
• kierowca przewoził wyższą niż dopuszczalna liczbę osób;
• kierowca przekroczył w terenie zabudowanym dozwoloną prędkość o więcej niż 50 km/h;
• gdy sąd postanowił o uchyleniu ,,blokady alkoholowej’’ w stosunku do kierowcy, z uwagi na rażące naruszanie przez niego przepisów drogowych.

W tychże przypadkach starosta wydaje decyzję administracyjną o cofnięciu uprawnień. Złamanie zakazu orzeczonego na podstawie takiej decyzji starosty stanowi przestępstwo z art. 180a k.k.

Nie podlega karze z art. 180a k.k. jazda samochodem po zatrzymaniu prawa jazdy przez policję jak również jazda samochodem w sytuacji wydania przez starostę decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy.

Zgodnie z treścią art. 180a k.k., prowadzenie pojazdu po cofnięciu uprawnień jest zagrożone karą grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Sąd orzeka obowiązkowo wobec sprawcy zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w wymiarze od 1 roku do 15 lat. Warto przy tym wskazać, że w przypadku przedmiotowego przestępstwa istnieje możliwość warunkowego umorzenia postępowania.

Naruszenie zakazu prowadzenia pojazdów

Jest to najsurowiej karane przestępstwo ze wszystkich omawianych w niniejszym opracowaniu kategorii. Wynika to z faktu, że chodzi o ochronę wymiaru sprawiedliwości i konieczność wymierzenia represji w sytuacji niestosowania się do orzeczeń sądów. Naruszenie zakazu prowadzenia pojazdów to przestępstwo określone w art. 244 k.k. W odniesieniu do tego przestępstwa niezbędne jest poczynienie kilku uwag.

Zobacz także: Blokada alkoholowa czyli sposób na ,,skrócenie’’ zakazu prowadzenia pojazdów.

Wskazać należy, że jest to przestępstwo, które można popełnić wyłącznie umyślnie, działając z zamiarem bezpośrednim lub ewentualnym (postanowienie SN z 5.02.2009 r., II KK 254/08). Możliwość popełnienia tego przestępstwa pojawia się dopiero wtedy, gdy zakaz prowadzenia pojazdów został orzeczony przez sąd prawomocnie. Ma to takie znaczenie, że Sąd musi ustalić świadomość sprawcy co do uprawomocnienia się orzeczonego zakazu. Jeżeli sprawca z uzasadnionych przyczyn nie jest świadomy, że wyrok w którym orzeczono wobec niego zakaz prowadzenia pojazdów jest prawomocny, nie powinien podlegać karze z uwagi na fakt, że nie można nieumyślnie naruszyć zakazu prowadzenia pojazdów.

Zgodnie z treścią art. 244 k.k. osoba, która naruszyła sądowy zakaz prowadzenia pojazdów, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Dodatkowo Sąd orzeka obowiązkowo wobec sprawcy zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w wymiarze od 1 roku do 15 lat. Wydaje się więc, że to bardzo surowa kara. Jednakże wobec sprawcy istnieje możliwość skorzystania z dobrodziejstwa art. 37a § 1 k.k., który pozwala na zamianę wymierzonej kary pozbawienia wolności na karę grzywny lub ograniczenia wolności. Wobec sprawcy przestępstwa z art. 244 k.k. istnieje także możliwość skorzystania z instytucji warunkowego umorzenia postępowania.

Pomoc adwokata – czy potrzebna?

Sprawy związane z jazdą bez uprawnień, po ich cofnięciu lub o naruszenie zakazu prowadzenia pojazdów bywają skomplikowane. Pierwszym krokiem jest analiza, czy zarzut stawiany danemu kierowcy jest prawidłowy. Organy ścigania czasem niewłaściwie stosują przepisy i stawiają zarzuty nieadekwatne do zachowania kierowcy, któremu czasem zamiast popełnienia wykroczenia, jakim jest jazda bez uprawnień, zarzuca się jazdę po cofnięciu uprawnień. Dobry adwokat jest w stanie złożyć skuteczny wniosek o zmianę kwalifikacji prawnej czynu i tym samym znacząco zmniejszyć wymiar kary grożącej kierowcy, jak również może pomóc uzyskać warunkowe umorzenie postępowania, które cechuje się brakiem wpisu w karcie karnej. Gąszcz przepisów, a przede wszystkich ich interpretacja, nie ułatwia samodzielnej reprezentacji, więc warto powierzyć sprawę profesjonaliście.

Opracowano na podstawie:

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 2345 z późn. zm.).

Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 2008 z późn. zm.).

Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 450 z późn. zm.).

 

Adw. Marcel Marszałek

+48 518 645 016

pomoc@jazda-po-alkoholu.pl